Lễ cắm nêu cúng lúa là nghi lễ không thể thiếu được trong cuộc sống tâm linh của người M’nông nhằm cầu mong thần linh che chở và phù hộ cho lúa rẻ, đc mùa, mái ấm gia đình no ấm, sự sung sướng. Lễ cắm nêu cúng lúa được ra mắt khi lúa đã đc làm cỏ, vun gốc hai lần.
Đại ý lời khấn: bây giờ ta báo cho hồn lúa, hồn kê, hồn bầu, hồn bí ta sẽ cắm nêu cúng lúa. các thần lúa, thần kê, thần đậu, thần mướp tới ngày đó những thần gọi nhau về ăn lợn, ăn gà, ăn vịt, uống rượu nhà ta. Mời các thần ở luôn luôn ngôi nhà của mình. Khấn vái hẹn ngày mang các thần lúa chấm dứt, chủ rẫy khai mạc khiến nêu cúng lúa.
Lễ cắm nêu cúng lúa
được tiến hành như sau: Buổi
sáng ngày
chuẩn bị cắm nêu cúng lúa, chủ rẫy
đi ra khu rẫy sẽ cúng lúa, lấy dây buộc túm phần lá của vài bụi lúa
& khấn
thông tin cho thần lúa biết ngày
khiến lễ cắm nêu cúng lúa.
Lễ vật gồm: lợn, gà, vịt, rượu, hai cây nêu đã làm (một cây để cắm trước nhà, một cây cắm ở kế bên rẫy), cây cau rừng, cây lúa khô, củ bí kì nam (khắc thành mặt người). những con vật hiến sinh này đều đc buộc quanh cột nêu từ tối hôm trước cho tới sáng sủa hôm sau.
Tối hôm đó
gia chủ khấn vái mời
các thần lúa, thần ngô, thần đậu, thần mướp, thần bầu bí
tới ăn lợn gà
& ở lại
ngôi nhà mình.
sáng hôm sau gia chủ giết các con vật hiến sinh này lấy tiết, mật, gan, tim và một con gà đem vào rẫy làm lễ cúng. Chủ rẫy dựng một cây nêu ở bên trên rẫy & lấy tiết con vật hiến sinh thoa vào cây nêu, khẩn khoản thần lúa bình tĩnh ở lại mang rẫy mái ấm gia đình ngôi nhà mình. Rồi khấn: Ơi rừng núi tổ tiên, hỡi các thần: thần lúa, thần rừng, thần suối, thần rau. từ bây giờ mời những thần về đây cùng mái ấm gia đình tôi ăn một giở cơm trắng, mái ấm gia đình tôi khiến cho lễ cúng những thần, xin các thần phù hộ bảo đảm cho rẫy lúa gia đình tôi được tốt, đc trúng mùa, ngăn ko cho con sâu, con chuột, con sóc đớp phá hoại rẫy lúa, vì mái ấm gia đình tôi nghèo mong các thần thông cảm, sở hữu tiết ăn tiết, sở hữu gan ăn gan, sở hữu rau ăn rau, mang gà ăn gà, với vịt ăn vịt…. những thần hãy cùng gia đình tôi uống rượu cần. Hỡi các thần hãy về trên đây cộng ăn cơm cùng uống rượu cần cùng mái ấm gia đình mang bà con.
khi cúng rẫy dứt, chủ nhà chặt một trong những cây cau rừng đem về cùng mang củ bí kì nam (tượng trưng cho thần giữ nhà) mang đến đặt trước nhà để xua đuổi ma quỷ. Người M’nông khái niệm rằng, củ bí kì nam sẽ giữ lại được cho gió bão không tràn qua rẫy, những thần xấu, thần tàn ác như thần Krăch, thần Ndu thấy củ bí kì nam cũng buộc phải giảm xa, ko vào phá rẫy.
Cúng trên rẫy ngừng, về nhà: gia chủ lấy tiết gà, vịt thoa vào cây nêu ở nhà rồi khấn vái: bây giờ mời các thần sâu, thần mối về nhà uống rượu, ăn thịt, mong những thần sâu, thần mối ăn no uống say bảy tám ngày ngay lập tức, ngủ thật say ba bốn tháng mới tỉnh, không ra đc rẫy để phá lúa. Bà vk chủ rẫy hát cúng: Hỡi những thần hãy xua đuổi con chuột, con sóc, con heo rừng giảm xa ko vào rẫy phá lúa, phù hộ cho mái ấm gia đình đc mùa, gia đình tôi sẽ khiến cho lễ tạ ơn các thần.
tiếp nối người nhà cũng không quên mời khách tới chung vui mang gia đình, họ cộng nhau gặp ca hát, nhấp các ché rượu phải vui vẻ. Rồi đa số người khai mạc uống rượu, người trộn lúa giống khi trỉa lúa được mời uống trước, tiếp tới gia chủ & bà con bằng hữu trong bon thôn. đầy đủ người vừa uống rượu vừa đánh chiêng hát múa sung sướng cùng hòa quyện mang tiếng động hùng vĩ của núi rừng trầm bổng, mẫu âm hưởng của cuộc sống thường ngày lao động nơi núi rừng hoang sơ. hiện nay, người M’nông ở làng mạc Đắk Ngo (Tuy Đức) vẫn gia hạn nghi lễ này.
Trung tam nuoi day tre –
Maison Chance
Địa chỉ: 19A, Đ. Số 1, Kp 9, P. Bình Hưng Hoà A Q. Bình Tân, Tp. Hồ Chí Minh, Việt Nam
Hotline : 090 906 2528
Web site : https://maison-chance.org/shop
